وەزارەتی دارایی: گێڕانەوەی پاشەکەوتی مووچە مانگانە پێویستی بە زیاتر لە ٩٠ ملیار دینارە
وتەبێژی وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند، گێڕاندنەوەی ئەو پاشەکەوتەی باسیدەکەن مانگانە پێویستی بە زیاتر لە ٩٠ ملیار دینارە و ساڵانە پێویستی با زیاتر لە تریلیۆنێک دینارە.
هونەر جەمال، وتەبێژی وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێم لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ناڵێین ئەم کابینەیەی ئێستا بێ کێشەیە، بەڵام ئەوەش ناڕەوایە کە هەموو کێشە کەڵەکەبووەکان بخرێنە سەر شانی ئەم کابینەیە، دەبێت لایەنە سیسییەکانی بەشدار لە حکومەت خۆیان لە کێشەکان نەدزنەوە.
وتەبێژەکەی وەزارەتی دارایی هەرێم دەڵێت، وەڵامی وتەکانی موسەنا ئەمین دەدەینەوە کە وازی لە هەموو وەزارەتەکانی دیکە هێناوە و رووی کردووەتە ئێمە،
یەکگرتووی ئیسلامی بەشێک بووە لە حکومەت دەبوو موسەنا ئەمین ئەو پرسیارانەی لە وەزیرەکانی خۆیان بکردایە.
دەشڵێت، بەبێ بودجەی تەرخانکراو لە بودجەدا گێرانەوەی پاشەکەوت چۆن جێبەجێ دەکرێت، با پێمان بڵێت، بەپێی یاسای بودجە هیچ پارەیەک خەرجناکرێت ئەگەر تەرخانکراوی نەبێت.
ئاماژەی بە ئەوەش کرد، ئەو پاشەکەوتەی باسیدەکەن ساڵانە پێویستی بە زیاتر لە تریلیۆنێک دینار و مانگانەش پێویستی بە زیاتر لە ٩٠ ملیار دینار هەیە، ئەو ژمارەیە چۆن دابین دەکرێت با پێمان بڵێن.
هونەر جەمال وتیشی، ئەگەر گەراندنەوەی پاشەکەوتی مووچەیان جێگیرکردووە سوپاسیان دەکەین با تەرخانکراویشی بۆ بکەن با نەک لەسەدا ١٠ بەڵکو ٢٠ و ٣٠ بێت، بۆ ئەوەی بتوانین بە زوترین کات بیدەینەوە بە مووچەخۆر و فەرمانبەران، سەبارەت بە یاسای خانەنشینانیش ئەوە پەیوەندی بە پەرلەمانی کوردستانەوە هەیە و ئێمە لایەنی جێبەجێکارین.
ئاماژەی بە ئەوەش کرد، ئەم کابینەیە نەک قەرزیشی نەکردووە، بەڵکو لەم چوار ساڵەدا نزیکەی دو ملیار دۆلار قەرزیشی داوەتەوە، وەزارەتی دارایی توانیویەتی زیاتر لە ٤ هەزار دوو مووچەیی ببڕێت، سەدان خانەنشینی پلە تایبەت رێکخستنی بۆ کراوە و بەو هۆیەوە پارەی زۆر بۆ حکومەت گەراوەتەوە، وەرگرتنەوەی دەیان ملیار دینار قەرز کە لەلای سەرمایەداران و بازرگانان بووە، داهاتەکانمان رێکخستووەتەوە و داهاتی ساڵی رابردومان نزیکەی ٤ تریلیۆن دینار بووە کە بەشی زۆری بۆ مووچە تەرخانکراوە.
ئەوە لەکاتێکدایە رۆژی رابردوو موسەنا ئەمین پەرلەمانتاری عێڕاق لە پشکی یەکگرتوو لەبارەی دیاریکردنی رێژەی 10%ی پاشەکەوت کە بدرێتەوە بە فەرمانبەران، رایگەیاند، وەزیری دارایی هەرێم تەنگی بەخۆی هەڵچنیوە و دەڵێت، کوا تەخسیساتی دارایی تاوەکو خەرجی بکەم؟ من بە بەڕێزت دەڵێم بەو 10%ی دانراوە بە 30 ساڵی دیکە پاشەکەوتی موچە نادەنەوە بۆچی بێزار دەبیت ئەگەر 100 هەزار زیادبکەیت لەسەر موچەی موچەخۆرێک کە چەندین ساڵە زوڵمی لێدەکەن".
ئاماژەی بە ئەوەشکرد، "کێ دەستی خستوەتە ناو پارەی بانکی بازرگانی عێراقی کێ قەرزەکانی بردوە؟ بە چ دیاریکردنێکی دارایی ئەو پارەیە مانگانە دەدەیتەوە؟ بەڵام 10%ی پاشەکەوتی موچەی فەرمانبەرانیان پێقورسە، پێمان ناڵێن چەندین ساڵە بە یاسایەک تەسەروف بە پارەی کوردستانەوە دەکەن؟ ئێوە کە یاسای بودجەتان نییە چ یاسایەک رێگەتان پێدەدات دەستکاری پارە بکەن؟".
ئەو پەرلەمانتارە وتیشی، پێمان بڵێن بە چ بنەمایەکی یاسایی باج، غەرامە و رسومات سەپێنراوە لەکاتێکدا بە دەقی یاسا نەبێت کەس مافی نیە فەرزی بکات، چەندین ساڵە داهات لەم وڵاتە دەشارنەوە و ئێستا کە باسی بودجە دەکرێت دان بەوەدا دەنێن کە داهاتی نانەوتی هەرێم بریتییە لە هەشت ملیار دۆلار کە چوار ملیار دەدەنە عێراق و چوار ملیاریش بۆ خۆیان دەمێنێتەوە، ئەو پارەی چەندین ساڵە چی لێکراوە".
لەبارەی موچەی خانەنشینان موسەنا ئەمین وتی، بە یاسایەکی کۆنی پوچەڵکراوەی عێراق مووچەی خانەنشینانی هەرێم دەدرێت، لەکاتێکدا ئێستا لە عێراقدا یاسای خانەنشینی یەکگرتو هەیە و کەمترین خانەنشینی 400 هەزار دینارە بەڵام لە هەرێم 200 هەزار دینارە.